Werken aan vitale wijken en buurten

Leren van het verleden
Ook aan het begin van deze eeuw stuurden corporaties op meer gedifferentieerde wijken en buurten. Dat gebeurde onder meer door woningen te verkopen en door sloop en nieuwbouw. De nieuwbouw was meestal een mix van goedkope en dure huurwoningen en koopwoningen.

Op veel plaatsen zijn de verkochte corporatiewoningen van toen, nu de rotte kiezen in de wijk. De nieuwe huiseigenaren blijken vaak huisjesmelkers of zijn niet in staat het pand goed te onderhouden. En als de woning eenmaal verkocht is, zijn de sturingsmogelijkheden van de corporatie verdwenen.

In buurten waar een mix van verschillende woningen is gerealiseerd, zien we dat het postcodegebied minder slecht scoort in de statistieken. Maar het feit dat er ook mensen wonen met een hoger inkomen betekent niet automatisch dat zij hun buren, ook sociaal gezien, op sleeptouw nemen. We zien vaak dat de sociale cohesie in deze buurten achteruit is gegaan en dat de sociale doelgroep per saldo slechter af is.

Is een andere doelgroep wel nodig?
De vraag is of het wel nodig is dat corporaties de leefbaarheid proberen te verbeteren door mensen in de wijk te halen die niet tot hun doelgroep behoren. Laten we niet vergeten dat het in heel veel buurten en complexen met sociale huurwoningen wel goed gaat en mensen er prettig wonen. Problemen met leefbaarheid zien we vooral in complexen waar een concentratie is van mensen met problemen en op plekken waar mensen zich niet betrokken voelen bij elkaar en hun buurt. En gelukkig zijn er volop mogelijkheden om daar meer op te sturen.

1. Concentratie voorkomen
Corporaties bedienen ruwweg vier sociale inkomensgroepen. Huurders met problemen wonen meestal alleen en hebben meestal het laagste inkomen. Een concentratie van kwetsbare personen in complexen kan dus worden voorkomen door een deel van de leeg gekomen woningen aan groepen te verhuren met een iets hoger inkomen. Dat kan door een deel van de leeg gekomen huurwoningen boven de aftoppingsgrens (€633,25) te verhuren.

Ook door intakegesprekken en het selecteren en plaatsen van kandidaten kan de corporatie sturen op de samenstelling van buurten en complexen. Bijvoorbeeld Openbaar Belang uit Zwolle stuurt zo met de magische mix.

2. Zorgen voor meer betrokkenheid
We zagen eerder dat verhuren of verkopen niet automatisch leidt tot betrokken huurders en eigenaren. Een betere manier is om kandidaat huurders te kiezen op basis van hun motivatie. Dit maakt de kans dat de nieuwe huurder zich sociaal inzet voor de buurt een stuk groter. Wonen Limburg zet deze methode in.

3. Wooncoöperatie
De meest veelbelovende manier om betrokken en sociaal actieve bewoners in een buurt te krijgen is wellicht de Wooncoöperatie. Door gebouwen te verhuren aan groepen mensen en daarbij afspraken te maken over hun sociale inbreng in de wijk snijdt het mes aan vele kanten. Hierdoor maak je mogelijk dat ook mensen uit de doelgroep hun eigen woonvorm en manier van leven vormgeven. En je zorgt permanent voor een groep actieve en betrokken mensen in de buurt. Blijft de corporatie eigenaar? Dan is het mogelijk ook te sturen op het nakomen van de afspraken. Hierdoor ziet de investering in leefbaarheid er ook financieel en volkshuisvestelijk gezond uit.

De meeste corporaties lijken nog veel koudwatervrees te hebben als het gaat om Wooncoöperaties. Ten onrechte, want de praktijk leert dat veel woon- en beheercoöperaties een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid in hun omgeving. Hoewel er nog onvoldoende onderzoek naar is gedaan, kennen we uit eigen ervaring Wooncoöperaties die activiteiten in hun buurt organiseren. Variërend van projecten voor zonnepanelen tot taallessen, weggeefwinkel tot voedselbank, kunstmanifestaties en buurtmoestuinen. Voor de leden van de Wooncoöperaties zijn maatschappelijke thema’s zoals zorg voor elkaar en voor de planeet vaak het bindmiddel. We werken ook samen met drie woon- en beheercoöperaties die samen met de woningcorporatie vergaand circulair bouwen. Iets dat zonder de inzet van de leden van de wooncoöperatie niet haalbaar zou zijn geweest.

Wilt u meer weten over de wooncoöperatie en de kansen die deze bieden, neem dan gerust contact met ons op. Mijn collega’s Trevor en Warren zijn zeer goed thuis in de materie en kunnen u er alles over vertellen.