Centrale coördinatie als sleutel tot succesvolle implementatie van woonzorgvisies

Uitdagingen bij het opstellen van een woonzorgvisie
Het komen tot een woonzorgvisie met veel verschillende partijen – gemeenten, corporaties, huurdersorganisaties, zorg- en welzijnsinstellingen en andere maatschappelijke partners - vereist vooral en bovenal een goed proces. Iedere organisatie heeft immers een eigen visie en eigen belangen. Ook heeft ieder domein een eigen manier van doen. Daarnaast is het zorg- en welzijnsdomein in Nederland de laatste decennia steeds meer versnipperd geraakt. Vele partijen zitten aan tafel en hun visies en belangen moeten allemaal bij elkaar worden gebracht en leiden tot één gezamenlijk gedragen plan. In de praktijk zien we dat - na een eerste leerperiode - partijen steeds beter op streek komen met het maken van hun woonzorgvisies. Gelukkig maar.

Het komen tot een gezamenlijke woonzorgvisie is een eerste stap. De stap die daarop volgt is die van de uitvoering, van de daadwerkelijke realisatie. Ambitie is leuk maar the proof of the pudding is in the eating. Met andere woorden, het gaat erom wat er van al die ambities uiteindelijk terecht komt. En dan blijkt de werkelijkheid weerbarstiger dan gehoopt. En blijkt met veel partijen tot uitvoering komen veel lastiger dan vooraf bedacht. Dat het zo vaak stokt in de uitvoering ligt aan verschillende factoren. Zo kent ieder domein zijn eigen wet- en regelgeving en financieringsstromen. Betekent samenwerken met anderen ook loslaten van de eigen organisatiegewoonten. Is er altijd wel een argument te verzinnen of een risico te ontdekken om stappen niet te nemen. Of vallen de kosten van een interventie bij de ene organisatie en komt de baten bij een andere terecht. Maar ook zoiets simpels als “te druk” kan een argument zijn om niet tot uitvoering te komen.

De cruciale stap van visie naar uitvoering
Komen tot uitvoering met meerdere partijen kost tijd. Want het betekent vaak nieuwe werkwijzen, nieuwe structuren en het samen ontwikkelen van een nieuwe cultuur. Organisaties hebben tijd nodig om elkaar te leren kennen, tijd om elkaars taal te spreken. Niet alleen aan de bestuurstafel, maar juist ook in het werkveld. Om zo te kunnen vertrouwen op elkaars intenties en deskundigheid. Wat ook nodig is, is samen verantwoordelijk zijn, samen eigenaarschap voelen voor het geheel. Noem het solidariteit. Daarvoor is het nodig dat je op korte termijn organisatiebelangen opzij kunt en durft te zetten om samen met anderen het experiment aan te gaan en samen te sturen op het maatschappelijk rendement daarvan. Tot slot, niet onbelangrijk, helpt het als de uitvoering wordt ondersteund door systemen die het bereiken van de doelen steunen.

De kracht van centrale coördinatie en samenwerking
In de praktijk zie je dat de uitvoering helpt om te zorgen voor een centraal coördinatiemechanisme. In de aanpak van de volksgezondheid in Engeland, waarbij meerdere partijen betrokken zijn, zoals ook de woningcorporaties, wordt bijvoorbeeld binnen het Black Country Health en Social Housing Forum gewerkt met een zogenaamd Health and Housing Partnership Manager. De manager leidt de ontwikkeling en implementatie van strategische doelen en ambities voor het Forum. Deze rol omvat de coördinatie, om met verschillende stakeholders de integratie van verschillende perspectieven en prioriteiten te waarborgen. De manager beïnvloedt stakeholders actief om zich aan te sluiten bij de overkoepelende strategie en stuurt projecten aan om effectieve resultaten te bereiken op het gebied van integratie van gezondheid en huisvesting. Deze rol wordt nu nog volledig gefinancierd door de National Health Service, maar het is ook mogelijk dat partners de kosten van deze coördinator delen. In de Nederlandse context zien we bij de twintig nationale programma’s voor leefbaarheid en veiligheid dat gekozen wordt voor een gezamenlijk programmabureau die de uitvoering aanjaagt.

Hoewel alles staat en valt bij de betrokkenheid, lef en wil om het anders te doen, denken wij dat het helpt om bij de uitvoering van woonzorgvisies te kiezen voor een centrale coördinator/programmaleider of implementatiefunctionaris Wonen en Zorg. Iemand die ervoor kan zorgen dat partijen iedere keer weer perspectief blijven zien om met elkaar stappen vooruit te blijven zetten. Het is belangrijk deze rol goed te definiëren en afspraken hierover met elkaar vast te leggen waarbij ook afspraken worden gemaakt hoe deze rol te financieren. Het meest krachtige is als alle deelnemende partijen – gemeenten, zorgverleners, zorgverzekeraars, welzijnsorganisaties en woningcorporaties - een duit in het zakje doen.

Samenwerken in een netwerk is gebaat bij nieuwe werkwijzen en coördinatie. Wij zijn van mening dat bijvoorbeeld een vrijgemaakte implementatiefunctionaris Wonen en Zorg niet alleen de strategische visie vooruit kan helpen, maar juist ook de operationele uitdagingen aan kan pakken en ervoor kan zorgen dat partijen stappen blijven maken richting de gemeenschappelijke doelen. Deze aanpak belooft een meer geïntegreerde en samenwerkende inspanning naar de uitvoering van woonzorgvisies.

Wil je een keer hierover van gedachten wisselen? Of ben je al op zoek naar een onafhankelijke adviseur die een woonzorgvisie met partijen tot uitvoering kan brengen? Neem dan contact met ons op.